دارایی نامشهود

دارایی نامشهود یا Intangible Asset که گاهی با IA هم نمایش داده می‌شود، از جمله اصطلاحاتی است که طی سال‌های اخیر بیش از گذشته،‌ دیده و شنیده می‌شود.

البته کارشناسان حسابداری،‌ سال‌هاست از اصطلاح دارایی نامشهود استفاده می‌کنند و معمولاً به عنوان مثال دارایی نامشهود، مواردی از قبیل سرقفلی، حق اختراع، حق التالیف، حق اکتشاف، علائم تجاری، حق امتیاز و موارد مشابه را فهرست می‌کنند.

برخی منابع، دارایی نامشهود را به عنوان نوعی از دارایی در نظر می‌گیرند که قابل لمس نیست و نمی‌توان با انگشت آن را لمس کرد.

ممکن است این تعریف، بیش از حد ساده‌ و سطحی به نظر برسد؛ اما واقعیت این است که چندان هم از واقعیت دور نیست. البته تعریف‌های رسمی‌تری هم وجود دارند:

دارایی‌های نامشهود، دارایی‌هایی هستند که ذات و طبیعت آنها فیزیکی نیست.

دارایی‌های نامشهود (از جمله برند، مالکیت فکری، ایده‌ها، روش کسب و کار) در مقابل دارایی‌های پولی و فیزیکی (مانند ملک، وسایل نقلیه، تجهیزات، اوراق بهادار و پول نقد) قرار می‌گیرند.

استانداردهای حسابداری دارایی های نامشهود، نه تنها از کشوری به کشور دیگر تغییر می‌کند، بلکه حتی در هر کشور (از جمله ایران) نیز به مرور زمان دچار اصلاح و تغییر شده و می‌شود.

بنابراین، از منظر یک حسابدار، لازم هست همواره آخرین نسخه‌ی تجدید نظر شده را مطالعه کرده و مد نظر قرار دهید.

استانداردهای حسابداری، عموماً شما را مقید می‌کنند که دارایی‌های نامشهود را بر اساس هزینه‌ی انجام شده برای ایجاد آنها اندازه‌گیری و ثبت کنید.

بعبارتی، اگر شما یک فهرست ایمیل از مشتریان بالقوه داشته باشید و از طریق ایمیل مارکتینگ، ماهیانه ده میلیارد تومان سود از این فهرست ایجاد کنید، همچنان این دارایی در استانداردهای حسابداری حداکثر در حد چند میلیون تومان (هزینه‌ی شکل‌گیری اولیه‌ی فهرست) ارزش خواهد داشت.

ضمن اینکه اگر این ایمیل‌ها به تدریج در سایت شما ثبت شده باشند، عملاً از نظر حسابدار، این دارایی نامشهود تقریباً با هزینه‌ی صفر ایجاد شده است.

توضیحات بالا به این معنا نیست که دارایی های نامشهود، هیچ ارزشی ندارند.

قبل از هر چیز به خاطر داشته باشیم که بسیاری از کسب و کارها، عملاً با تکیه بر دارایی های نامشهود خود کسب درآمد می‌کنند.

همچنین اگر شرکتی در بورس فعال باشد، معمولاً ارزش بازار سهم (Market Value) با ارزش اسمی سهم (Face Value یا Book Value) تفاوت دارد که بخشی از این تفاوت، می‌تواند به دارایی‌های نامشهود شرکت مربوط باشد.