عوامل تشخیص دهنده مالیات

1 -ماخذ و مبنا
2 -نرخ مالیات
3 -مبلغ مالیات

1 -ماخذ ( مبناء )
موضوعی که مالیات بر ان تعلق می گیرد، امتیاز یا مالی که مالیات برآن بسـته مـی شود.

بر دو نوع است : 1 )مبناي اقتصادي: درآمد ، ثروت و مصرف 2 )مبناي غیر اقتصادي: مالیات مالیات سرانه :

2 -نرخ مالیات درصدي از مبناء ( ماخذ ) مالیات که مبناي محاسبات مالیات قرار می گیرد .

نرخ مالیات بر سه نوع تقسیم می شود : 2-1 -نرخ تناسبی 2-2 -نرخ تصاعدي 2-3 -نرخ تنازلی

2-1 نرخ تناسبی : به نرخی گفته می شود که بدون توجه به تغییرات مبناي مالیات همیشه ثابت است . این نرخ به یک نسبت مساوي به مقادیر متغییر مبناي مالیات تعلق می گیرد .

2-2 -نرخ تصاعدي : به نرخی اطلاق می گردد که با افـزایش مالیـات مقـدارش افـزایش مـی یابـد و در حقیقت مبنا به چند بخش تقسیم می شود . به هر بخش نرخ مشخص تعلق می گیرد .

3-2 – نرخ تنازلی: موقعیت نرخ نسبت به تغییرات مبنا متغیر – مغایر با اصل عدالت مالیاتی

3 -مبلغ مالیات

ماهیت مالیات به نرخ مالیاتی و ماخذ مالیات بستگی دارد . و اینـدو بـرهم نیـز موثرنـد مـثلا یـک نـرخ تناسبی ممکن است بر اثر بخشودگی ها و معافیتهاي متعدد قـانونی در طبقـات مختلـف در عمـل بـه یـک نـرخ تصاعدي تبدیل شود .

هرگونه افزایش در درآمدهاي مالیاتی به یکی از صور زیر قابل حصول است:

افزایش نرخ مالیاتهاي موجود و جاري؛
افزایش مبناي مالیاتهاي موجود و جاري ازطریق حذف معافیتها و بخشودگیها
برقراري مالیات جدید
اصول حاکم بر مالیات
1 -قانونی بودن مالیات هیچ مالیاتی نباید اخذ شود مگر به موجب قانون ( اصل 51 قانون اساسی ) ماخذ مالیات و نرخ مالیات (ارکان مالیات)

» ارکان مالیات باید به تصویب مجلس شوراي اسلامی برسند .

2 -محرمانه بودن اطلاعات مالیاتی پرونده هاي مالیاتی شامل اسرار مالی شرکت است و محرمانـه بـودن آنان الزامیست مگر با حکم قضایی

3 -عدم تعیض بین مودیان رنگ پوست ، دین ، نژاد ، قومیت نباید بعنوان تبعیض در اخذ مالیات گردد .

4 -عدالت و برابري بار مالیاتی باید بطور عادلانه بین مودیان نقسیم گردد .

تقسیم تساوي از دیدگاه مالیاتی دو بخش است .

»1 -تساوي شخصی در نظر گرفتن وضعیت شخصی معلولیت،بیماري،تاهل،بازنشستگی،وضعیت کار

»2 -تساوي عددي تناسب مستقیم با درآمد (دریافتی)

عدالت مالیاتی بر دو نوع است:

– عدالت افقی از افراد در طبقه یکسان باید مالیات یکسان گرفته شود . ( پزشکان هم تخصص )

– عدالت عمومی از افراد با در آمد بیشتر باید مالیات بیشتر گرفته شود ( کارگر – مهندس – مدیر )

5 -سهولت : باید حداکثر سهولت در پرداخت مالیات براي مودیان ایجاد شود تسهیلات ( محل پرداخـت ، شرایط پرداخت ، اظهارنامه )

6 -اطمشینان : مبناي محاسبات ، فرمول و روال اخذ مالیات مشخص و شفاف باشد ( مبلغ ، ماخذ ، زمـان ، طریقه پرداخت )

7 -صرفه جویی : وجه اخذ شده از محل مالیات باید در مقابل هزینه هاي متحمـل شـده بصـرفه باشـد و منافع بیش از منابع هزینه شده باشد .

8 – حداکثر در آمد : مالیات باید حداکثر در آمد را براي دولت ایجاد کند ، باید ســه ویژگی داشته باشد

» 1 -پر بهره- فقط روي یک پایه تکیه نداشته باشد روي همه پایه ها ، راه فرار مالیاتی بسته شود

»2 -با ثبات- نوسانات اقتصادي کمترین تاثیر را داشته باشد

»3 -انعطاف پذیر- کشش مالیاتی صفر یا نزدیک به ان باشد و باعث عکس العمل در مردم نشود – مـردم با کمترین حس فشار آنرا پرداخت نمایند .

9 -بی طرفی مالیاتی مردم را به فعالیت خاص تشویق و یا بازداشت ننماید .